Media briefing New Economics Foundation en PEW Charitable Trusts

Ieder jaar komen visserijministers van de EU-lidstaten in december bijeen om de vangsten voor het komende jaar vast te stellen. Jarenlang werd deze vergadering gedomineerd door nationale belangen waarbij ministers gericht waren een zo groot mogelijke toelage ‘hun’ vissers binnenhalen en niet op de gezondheid van de zeeën en oceanen. Op 15 en 16 december komen de ministers opnieuw bijeen in Brussel. Dit jaar zal een lakmoesproef worden voor hun inzet bij het invoeren van duurzame vangsten voor heel Europa. Eerder dit jaar trad het hervormde gemeenschappelijk visserijbeleid in werking, waarin ambitieuze doelstellingen zijn opgenomen om een einde te maken aan overbevissing in Europa. We wachten nu af of onze staatssecretaris voortvarend van start zal gaan met de uitvoering van de nieuwe wetgeving. Niet alleen om het milieu te herstellen maar ook om de visserij-industrie gezond te houden. Vissen is een integraal deel van de Nederlandse geschiedenis en cultuur en vandaag de dag nog steeds een levendige industrie, dus er staat veel op het spel. En hoe staat onze eigen ‘minister’, staatssecretaris Dijksma hierin?

Achtergrond
Intensieve visserij in de Noordzee begon al vroeg in de 20e eeuw, maar sinds 1960 is de schaal waarop gevist werd dramatisch toegenomen. Dit heeft geresulteerd in het instorten van commerciële visbestanden, zoals bijvoorbeeld kabeljauw, en het vrijwel verdwijnen van kwetsbare soorten zoals haaien. Ondanks dat de visserij-druk sterk is afgenomen in de afgelopen 15 jaar herstellen sommige soorten nog steeds niet. Dit is niet alleen slecht vanuit milieu oogpunt maar heeft ook sociale en economische gevolgen.

De New Economics Foundation heeft berekend dat er per jaar 3 miljard euro verloren gaat in de EU als gevolg van overbevissing. Gezonde visbestanden resulteren in meer vissen in de zee, die zich sneller voortplanten wat er weer voor zorgt dat er meer gevangen kan worden. Op deze manier zouden er meer banen ontstaan in de visserij industrie, zowel op zee als in de verwerkingsindustrie op land. Met uitgeputte visbestanden is er een verplichting om langer te vissen, langere visreizen te maken en meer brandstof te gebruiken om dezelfde hoeveelheid vis te vangen. Dus niet alleen is de opbrengt lager maar zijn de kosten veel hoger.

De Nederlandse vissector vangt veel verschillende soorten vis verspreid over heel Europa. Een aantal van deze visbestanden worden nu overbevist. Gezonde bestanden zouden de winstgevendheid van de Nederlandse sector kunnen vergroten.

Om de overgang naar echt duurzame visserij te maken zullen politici moeten kiezen voor oplossingen op de midden- tot lange termijn. Ze moeten zich inzetten voor het maken van keuzes, die lonend zijn over een langere periode. Helaas is het beslissingsproces zo ingericht dat voorrang wordt gegeven aan kleine winst op de korte termijn en de overwinning op de lange termijn nooit gehaald wordt.

Beleidshervorming
In december 2013 werd de hervorming van het Gemeenschappelijk Visserijbeleid (GVB) van de EU – de wetgeving die leidend is voor alle visserij in EU wateren – afgerond. In het GVB wordt uiteengezet hoe een einde gemaakt moet worden aan overbevissing in de EU, en wordt gespecificeerd dat alle visbestanden zo snel mogelijk (maar niet later dan 2020) op een duurzaam niveau bevist moeten worden.

Deze wet zou ervoor moeten zorgen dat voor volgende jaren duidelijke afspraken gemaakt moeten worden over duurzame visserij gebaseerd op wetenschappelijk advies. Maar we zien nu al dat ministers posities innemen die gericht zijn op het beschermen van korte termijn belangen van hun nationale vloot.

Dijksma
Staatssecretaris Dijksma heeft een brief aan de Tweede Kamer gestuurd waarin zij de Nederlandse inbreng in de onderhandelingen uiteen zet. Zij zegt hierin toe zich in te zullen zetten voor de implementatie voor de duurzaamheidsparagrafen van het GVB en wetenschappelijk advies zal volgen, maar legt vervolgens uit dat zij voor alle Noordzee bestanden bevist door de Nederlandse vloot, uitzonderingen hierop zal bepleiten.

Zo stellen wetenschappers al enige jaren dat vangsten van schar en bot moeten worden teruggebracht omdat er te weinig kennis is over deze soorten om een geode bestandschatting te maken. Ook dit jaar weigert de staatssecretaris weer om vooraf toezeggingen hierover te doen. Voor horsmakreel in de Noordzee rapporteert het officiële wetenschappelijke advies orgaan van de EU dat het bestand er slecht voor staat en dat visserij met ten minste 20% teruggebracht moet worden. Hier kiest het Nederlandse ministerie voor inzet op een reductie van 14%.

Binnen het GVB is een dergelijke afwijking van wetenschappelijk advies alleen mogelijk als er duidelijk bewijs is dat de sociale of economische weerbaarheid van de vloot in het geding komt door een dusdanig sterke vangstreductie. Tot nu toe is hier door de Nederlandse overheid geen bewijs voor geleverd.

Niet alleen onze eigen ministerie lijkt terughoudend, ministers van andere EU-lidstaten zetten ook druk op het instellen van quota boven wetenschappelijk advies voor bestanden die bevist worden door hun eigen vloot. Alle ministers lijken vóór het instellen van duurzame vangstlimieten, zolang het maar niet bij hen zelf voor de deur is. Dit is een onpraktische aanpak voor de onderhandelingen waar de gezondheid van de zee, en uiteindelijk de economie onder zal lijden.

—

Griffin Carpenter Fisheries Economics Modeller van de New Economics Foundation (NEF)
NEF is toonaangevend Britse denktank die zich richt op het bevorderen van sociale, economische en ecologische rechtvaardigheid. Hun doel is om een Great Transition te bewerkstelligen – de economie te hervormen, zodat die werkt voor mensen en de planeet. NEF’s studies over duurzame visserij, waarin zij de enorme financiële voordelen van het herstel van de visbestanden belichten, is het perfecte voorbeeld van hoe duurzaamheid goed werkt in economische én ecologische zin.

Irene Kingma, consultant visserij Nederland en België voor de Pew Charitable Trusts
Aan het begin van 2014 begon een nieuw tijdperk voor het beheer van de visserij in de Europese Unie. Een nieuw gemeenschappelijk visserijbeleid, gericht op herstel van de Europese visbestanden trad in werking. In de vijf jaar hiervoor werkten Pew en 192 andere organisaties binnen de OCEAN2012 coalitie aan een ambitieuze hervorming van het visserijbeleid. Hoewel dit proces succesvol kon worden afgesloten in 2013, is overbevissing nog lang geen verleden tijd. De wetgeving moet daadwerkelijk worden geïmplementeerd en gehandhaafd om het nieuwe beleid haar doelstellingen te laten bereiken. Om dit te laten gebeuren heeft Pew een campagne gelanceerd die zich richt op het beëindigen van de overbevissing in Europa’s noordwestelijke wateren.